گذری بر خدمات ارزنده پروفسور علی اکبر جلالی ملقب به «پدر فناوری اطلاعات ایران» | سرعت به وقت خدمت

به گزارش شهرآرانیوز، اوایل دهه ۳۰، علی اکبر جلالی کودک بازیگوش و پرنشاطی بود که روز‌های گرم تابستان را در زمین‌های خاکی روستای اجدادی اش «شاهکوه» به خاطره سازی می‌گذراند. شاهکوه، روستایی بود میان گرگان و شاهرود. پدر علی اکبر از همان هنگام که برای خدمت سربازی از روستا رفت، دیگر به زادگاهش برنگشت. استخدام پدر در راه آهن شاهرود آن‌ها را به خانواده‌ای مهاجر تبدیل کرد.

زندگی در شهر‌های شاهرود، نیشابور، دامغان، جاجرم، سبزوار و ایستگاه‌های راه آهن نقاب و بکران و دیگر شهر‌ها موجب شد تا علی اکبر و دیگر فرزندان خانواده هر یک در شهر‌های مختلفی متولد شوند. علی اکبر، متولد دامغان بود. تحصیلات مقدماتی اش را هم در شاهرودسپری کرد، اما از سال ۱۳۵۳ ترک دیار گفت. به تهران رفت و سال ۱۳۶۴ با درجه ممتاز از دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی فارغ التحصیل شد. 

در همین ایام، هنگامی که ۲۵ سال بیشتر نداشت تصمیم گرفت تا همراه با موج جهاد سازندگی به روستای اجدادی اش برگردد و با ایده انتقال روستا از ارتفاعات به دامنه کوه، زمینه را برای رفاه و حل مشکلات جاری روستا مهیا کند. آن روزها، روستای شاهکوه در ارتفاعی بیش از دوهزار متر از سطح دریا قرار داشت و دسترسی به منابع آبی موردنیاز، پزشک و درمانگاه، گاز، برق و تلفن وجود نداشت. بیماری‌های متعدد پوستی به علت مشکلات ناشی از کمبود آب در روستا شایع و مسیر صعب العبور کوهستانی برای حرکت به سمت شهر، مسئله ساز شده بود.

 به این ترتیب علی اکبر جوان، با پشتکار و ممارست در جلسات متعدد، ساکنان روستا را متقاعد کرد تا برای شروع یک زندگی تازه به دامنه کوه و در مجاورت چشمه سارها، مهاجرت کنند. سرانجام فعالیت‌های فشرده او با همکاری فرمانداری و ائمه جمعه و دیگر مسئولان به ثمر نشست و با انتقال روستا نه تنها شرایط زیستی که آینده نسل‌های بعد نیز متحول شد. این تنها خدمت دکتر جلالی به روستاییان نبود. ادامه تحصیلات او در آمریکا دنبال شد. کارشناسی ارشد را از دانشگاه اکلاهما و دوره دکتری و پسادکتری را در دانشگاه ویریجینیای غربی این کشور گذراند. سپس به ایران برگشت و از سال ۱۳۷۳ به عضویت هیئت علمی دانشکده برق دانشگاه علم و صنعت ایران درآمد.

حالا در سال ۱۳۷۹ بار دیگر شوق خدمت به روستای اجدادی اش او را به دامنه‌های سرسبز البرز کشاند و این بار به نیت ثبت «نخستین روستای اینترنتی ایران» به شاهکوه رفت و فعالیت‌های زیرساختی و فرهنگی را برای شروع کار آغاز کرد. آن روز‌ها کمتر کسی در شهر‌های بزرگ با کاربرد‌های اینترنت در زندگی آشنا بود، اما هم زمان با پیشنهاد دکتر جلالی و همکاری مجمع دانشگاهیان شاهکوه و اهالی روستا، امکانات استفاده از اینترنت در این روستا برای افراد پیر و جوان مهیا و ادبیات استفاده از اینترنت در جهت توسعه اقتصادی اجتماعی خانوارها، نهادینه شد. 

خبر تأسیس نخستین روستای اینترنتی ایران در خبرگزاری‌های جهانی از جمله CNN رسانه‌ای شد و در ادامه با طراحی و اجرای «اولین مرکز جامع خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی کشور» در روستای قرن آباد (محل قشلاق روستاییان شاهکوهی)، گام دیگری به سوی تجهیز روستاییان به سوی فناوری برداشته شد.

«اولین پست بانک الکترونیکی روستایی کشور» نیز اولین بار با سرمایه دومیلیون تومانی پروفسور جلالی در روستای قرن آباد تأسیس شد و در ادامه تا سال ۱۳۸۲ با همکاری او و شرکت مخابرات ایران بیش از ۱۰ هزار دفتر ICT روستایی ایجاد شد. به این ترتیب نام دکتر جلالی به ویژه در نقاط روستایی کشور به «پدر فناوری اطلاعات ایران» شهرت یافت، اما آنچه او را در سطح بین المللی مطرح کرد، ارائه «نظریه موج چهارم در عصر مجازی» بود که نخستین بار در سال ۱۳۷۲ مطرح شد. 

درست در زمانی که هنوز فضای مجازی به عنوان یک واژگان در سطح جهانی ناشناخته به نظر می‌رسید و کمتر کسی گمان کرد در مدتی کوتاه زندگی مردم جهان به موجب آن متحول شود، دکتر جلالی با مقاله ای، از ورود به دوران چهارم تحولات زندگی بشری خبر می‌داد. تحولی عظیم که از ترکیب واقعیت فیزیکی با واقعیت مجازی تشکیل می‌شد و نیازمند آمادگی‌های لازم برای رویارویی با آن بود، اما آنچه دکتر جلالی را از دیگر دانشمندان معاصر متمایز می‌کند، کاربرد ایده‌های نوآورانه و خلاقانه در زندگی مردم بوده است. ویژگی بارز و ارزشمندی که کارنامه گران سنگ او را از افتخارات ملی و بین المللی لبریز کرده است.

کسب عنوان مهندس نمونه کشوری، دریافت بزرگ‌ترین جایزه بین المللی روابط عمومی، کسب عنوان پژوهشگر نمونه دانشکده برق دانشگاه علم و صنعت ایران در چندین سال، تدریس پاره وقت در دانشگاه ویرجینیای غربی، تألیف و ترجمه بیش از شصت عنوان کتاب در زمینه مهندسی برق و ICT، چاپ بیش از چهارصدعنوان مقاله علمی، طراحی و تدریس درس اینترنت اشیا برای اولین بار در ایران هم زمان با پنج دانشگاه مهم جهان، تأسیس نخستین آزمایشگاه اینترنت اشیا در دانشگاه علم وصنعت ایران، طراحی و اجرای طرح ایجاد مشاغل دانش بنیان حرفه‌ای محور و تربیت بیش از صددانشجوی کارشناسی ارشد و ۱۰ دانشجوی دکترا، تنها گوشه‌ای از انبوه خدمات علمی دکتر علی اکبر جلالی در دهه‌های اخیر بوده است. چهره ماندگار بنیاد ملی نخبگان استان سمنان، با ساده سازی پیچیده‌ترین مفاهیم علمی روز دنیا، به نامی آشنا و صمیمی در اقشار مختلف ایران تبدیل شده است. خدمات نوآورانه او در روستا‌های کوچک ایران و کلان شهرها، گواهی بر این ادعاست.

نمونه‌ای از اقدامات ارزنده دکتر جلالی با همکاری جهاد سازندگی در کشور

نوآوری در طرح شناسنامه خانوار روستایی

این طرح که بعد‌ها در قالب یک طرح ملی مورد استفاده قرار گرفت، نخستین بار در سال ۱۳۶۰ از سوی دکتر جلالی مطرح شد و عنوان طرح برتر جهاد سازندگی را به خود اختصاص داد. در این طرح ابتکاری، شناسنامه خانوار روستایی متشکل از تمامی اطلاعات اقتصادی و اجتماعی هر خانواده، در دفترچه‌ای با عنوان شناسنامه خانوار گردآوری شد و زمینه برای خدمت رسانی سازمان‌های دولتی به روستانشینان شهرستان شاهرود فراهم آمد.

احداث جاده شاهرود- گرگان از مسیر جنگل توسکستان

از جمله همکاری‌های دکتر جلالی با جهاد سازندگی، ساخت جاده شاهرود-گرگان از مسیر روستای تاش و جنگل توسکستان بود که فاصله ۲۴۰ کیلومتری را به ۱۱۰ کیلومتر کاهش داد و با استفاده از امکانات محلی و ساخت پل‌های سنگی، درست در اوج مشکلات ناشی از جنگ تحمیلی با کمترین امکانات، به مرحله بهره برداری رسید و علاوه بر صرفه جویی در زمان سفر، مصرف سوخت را نیز کاهش داد.